Η διάγνωση μιας χρόνιας ασθένειας αποτελεί έναν εξαιρετικά σημαντικό παράγοντα άγχους τόσο για το ίδιο το άτομο που πάσχει όσο και την οικογένειά του. Τα άτομα με ΣκΠ ή Πολλαπλή Σκλήρυνση καλούνται να αντιμετωπίσουν και να διαχειριστούν σοβαρές και απρόβλεπτες καταστάσεις σε ό,τι αφορά την υγεία τους, ποικίλες αλλαγές στην οικογένειά, στο κοινωνικό τους ρόλο ( πχ. διαφορετικοί ρόλοι, αλλοίωση σχέσεων, διαζύγιο, απώλεια εργασίας, κοινωνική απόσυρση και απομόνωση) καθώς και στον τρόπο με τον οποίο σχετίζονται με τους άλλους (αύξηση εξάρτησης από τους άλλους). Έτσι, ένας μεγάλος αριθμός ατόμων με ΣκΠ βιώνει αρνητικά συναισθήματα όπως ο φόβος / άγχος, η θλίψη, η ενοχή, η ντροπή και ο θυμός.
Ένας μεγάλος αριθμός επιστημονικών ερευνών υποστηρίζει ότι τα άτομα με ΣκΠ ή Πολλαπλή Σκλήρυνση βρίσκονται σε αυξημένο ρίσκο να παρουσιάσουν συμπτώματα Κατάθλιψης (Depression), και Διαταραχής Μετατραυματικού Άγχους (Post-Traumatic Stress Disorder, PTSD).
Η υψηλή συχνότητα ανάπτυξης Κατάθλιψης σε άτομα με ΣκΠ ή Πολλαπλή Σκλήρυνση, υποδηλώνει τη μεγάλη επίδραση της νόσου στη λειτουργία του συναισθήματος, και της ποιότητας ζωής των ατόμων που πάσχουν από ΣκΠ. Η διαχείριση του συναισθήματος έχει καθιερωθεί ως ένα ουσιαστικό κομμάτι της γενικότερης ψυχολογικής προσαρμογής, και αφορά στον τρόπο με τον οποίο το άτομο ανταποκρίνεται στα συναισθήματά του και στο τρόπο με τον οποίο τα διαχειρίζεται.
Ποιος είναι ο ρόλος της ρύθμισης του συναισθήματος;
Έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα με ΣκΠ, τα οποία χρησιμοποιούν σε μεγάλο βαθμό δυσλειτουργικές στρατηγικές για να ρυθμίσουν το συναίσθημά τους (π.χ. ξεσπούν τα συναισθήματά τους στους άλλους, κινδυνολογούν, κατηγορούν τον εαυτό τους ή/και τους άλλους) τείνουν να βιώνουν περισσότερα συμπτώματα Κατάθλιψης, και Μετατραυματικής Διαταραχής Άγχους.
Αντίθετα, οι ασθενείς που χρησιμοποιούν περισσότερο λειτουργικές στρατηγικές διαχείρισης του συναισθήματος (π.χ. αναζητούν την σωματική επαφή με φίλους ή οικογένεια, επιλέγουν να ασχοληθούν με μια ευχάριστη δραστηριότητα, αναζητούν βοήθεια) είναι λιγότερο ευάλωτα στο να αναπτύξουν συμπτώματα Κατάθλιψης και Μετατραυματικής Διαταραχής Άγχους.
Η εμπειρία συναισθημάτων άγχους/φόβου, λύπης σε συνδυασμό με τη χρήση δυσλειτουργικών στρατηγικών διαχείρισης συναισθήματος αποτελούν σημαντικούς προβλεπτικούς παράγοντες στην εμφάνιση και ανάπτυξη συμπτωμάτων Κατάθλιψης, και Μετατραυματικής Διαταραχής Άγχους.
Πώς μπορεί ο/η ασθενής με ΣκΠ να ελέγξει το αρνητικό συναίσθημά του;
- Εξωτερίκευση του συναισθήματός του: προτρέπουμε το άτομο να συζητήσει για το πώς νιώθει με κάποιον άλλον.
- Να ζητήσει από φίλους ή οικογένεια να του κάνουν μια αγκαλιά, να του κρατήσουν το χέρι.
- Να δώσει χρόνο στον εαυτό του για να επανεξετάσει τις σκέψεις και πεποιθήσεις του.
- Να ζητήσει την συμβουλή ή βοήθεια από κάποιον που εμπιστεύεται.
- Να εστιάσει σε μια ευχάριστη για εκείνον-η δραστηριότητα.
- Να σχεδιάσει τι θα μπορούσε να κάνει καλύτερα την επόμενη φορά.
- Να βγει έξω και κάνει κάτι ευχάριστο (πχ. συνάντηση με φίλους, περίπατο).
Ασπασία Παπαχίου, Ψυχολόγος – Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια
M.Sc. Κλινικής Ψυχολογίας Πανεπιστήμιο Εδιμβούργου
Υπ. Διδάκτωρ Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης
www.apapachiou.gr/
