Πίσω από την κρίση πανικού μπορεί να κρύβεται η αγωνία της μέλλουσας μητέρας να πετύχει η συμβίωση με τον σύντροφό της ή να ανταποκριθεί επάξια στον καινούριο ρόλο της ως μητέρα χωρίς να θυσιάσει τον προηγούμενο τρόπο ζωής της.
Στις μέρες μας όλο και περισσότερες γυναίκες βιώνουν κρίσεις πανικού κατά τη διάρκεια της περιόδου κύησης. Η εγκυμοσύνη αποτελεί μια ιδιαίτερα ευαίσθητη περίοδο για μια γυναίκα, αλλά και για τους οικείους της.
Τόσο η μέλλουσα μητέρα όσο και ο σύντροφός της βιώνουν μια πληθώρα έντονων θετικών συναισθημάτων όπως χαρά αλλά και αρνητικών όπως άγχος, φόβο, αγωνία, αμφισβήτηση.
Στους ρόλους που έχουν καθημερινά (σύζυγος, εργαζόμενη, αδερφή) προστίθεται και αυτός του γονιού, το οποίο συνιστά μια μεγάλη αλλαγή. Δεν είναι λίγες οι φορές που τα δύο μέλη του ζευγαριού τείνουν να βιώνουν διαφορετικά συναισθήματα και αυτό να δημιουργεί ένταση ή θυμό μεταξύ τους.
Συμπτώματα όπως ζαλάδα, ταχυπαλμία, τάση λιποθυμίας, δυσκολία στην αναπνοή, πόνος στο στήθος, μούδιασμα των άκρων, εφίδρωση είναι τυπικές ενδείξεις κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού, εμφανίζονται ξαφνικά και μπορεί να συνοδεύονται από φόβο θανάτου, αρρώστιας ή/και απώλειας ελέγχου του εαυτού.
Συχνά το άτομο που βιώνει μια κρίση πανικού σκέφτεται ότι «τρελαίνεται» ή «παθαίνει έμφραγμα» . Ωστόσο, ο κίνδυνος σωματικής ή ψυχικής νόσου δεν υπάρχει στη συγκεκριμένη περίπτωση και αποτελεί συνέπεια του φόβου που βιώνει εκείνη τη στιγμή το άτομο.
Κατά την περίοδο της κύησης, οι συναισθηματικές διεργασίες είναι εντονότερες. Η εγκυμονούσα γυναίκα ανησυχεί όχι μόνο για τον εαυτό της αλλά και για την ανάπτυξη του παιδιού της, και την πιθανότητα να το βλάψει, αν δεν καταφέρει να αποφύγει τις κρίσεις πανικού, εξαιτίας της δικής της αδυναμίας να νικήσει τον πανικό. Έτσι, ο πανικός για τον ίδιο τον «πανικό» έρχεται να ενισχύσει ακόμα περισσότερο το πρόβλημα και να καθυστερήσει την αντιμετώπισή του.
Διάφορες θεραπείες (π.χ. φαρμακοθεραπεία, τεχνικές χαλάρωσης) συχνά χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των κρίσεων, με όχι πάντα αποτέλεσμα.
Είναι περισσότερο χρήσιμο να δούμε τι βρίσκεται πίσω από τα συμπτώματα. Σύμφωνα με την οπτική της συστημικής προσέγγισης πίσω από τα συμπτώματα της κρίσης πανικού βρίσκονται:
- Συναισθήματα που έχουν αποσιωπηθεί.
- Επιθυμίες ή ανάγκες που φαίνονται ασύμφωνες και προκαλούν άγχος
- Αλλαγές στον τρόπο ζωής μας στις οποίες βιαστήκαμε να ανταποκριθούμε χωρίς ενδεχομένως να έχουμε προετοιμάσει αρκετά τον εαυτό μας.
- Συγκρούσεις των ρόλων που έχουμε υιοθετήσει
- Ζητήματα που μας απασχολούν με τον σύντροφο ή την οικογένειά μας
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι το άτομο που παθαίνει κρίση πανικού δεν είναι ασθενής.
Η κρίση πανικού μπορεί να συμβεί στον καθένα από εμάς όταν δεν έχουμε επεξεργαστεί αρκετά κάποια σημαντικά θέματα που μας απασχολούν και βρίσκονται σε εκκρεμότητα.
Για παράδειγμα, πίσω από την κρίση πανικού μπορεί να κρύβεται η αγωνία της μέλλουσας μητέρας να πετύχει η συμβίωση με τον σύντροφό της ή να ανταποκριθεί επάξια στον καινούριο ρόλο της ως μητέρα χωρίς να θυσιάσει τον προηγούμενο τρόπο ζωής της. Ακόμη, στο πλαίσιο της οικογένειας μπορεί η εγκυμονούσα μητέρα μέσω της κρίσης πανικού να καθρεφτίζει τη δυσκολία στη σχέση της με τον σύντροφό της ή με την ευρύτερη οικογένεια.
Υπάρχουν εγκυμοσύνες εύκολες, αλλά και δύσκολες, όπου συμβαίνει η έγκυος γυναίκα να χρειάζεται να περάσει μεγάλη περίοδο στο κρεβάτι ή να έχει ναυτίες και εμετούς. Αυτό μπορεί να οδηγήσει στην απομάκρυνσή της από την εργασία, την παύση της ερωτικής της ζωής με το σύντροφό της και πολλές ακόμη αλλαγές, που την κάνουν να αισθάνεται ότι έχει «πρόβλημα» κι έτσι να μη μπορεί να βιώσει θετικά συναισθήματα.
Η κρίση πανικού αποτελεί, έτσι, ένα «σεισμό» για το σώμα μας, τραντάζοντάς το, ακριβώς επειδή εκείνη τη στιγμή νιώθουμε να βρίσκονται σε σύγκρουση δύο επιθυμίες μας, η μία από τις οποίες συνήθως καταπιέζεται. Το χρονικό διάστημα που η γυναίκα κυοφορεί, η παραμέληση πχ της εργασιακής της ζωής για χάρη του γονεϊκού της ρόλου ή αντίστροφα τη φέρνει σε σύγκρουση, τη στιγμή που και οι δύο επιθυμίες είναι σημαντικές για εκείνη και ζητούν ικανοποίηση.
Αξίζει να δούμε την κρίση πανικού ως ένα μήνυμα που στέλνει ο οργανισμός προκειμένου η εγκυμονούσα μητέρα να φροντίσει εκείνες τις πλευρές της με τις οποίες δεν ασχολήθηκε όσο χρειαζόταν και να επιλύσει τη σύγκρουση βρίσκοντας μια λύση που ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες και τις επιθυμίες της.
Ο σεβασμός σε όσα νοιώθει η εγκυμονούσα, η αναζήτηση βοήθειας από ειδικούς αλλά και η εγγύτητα και η φροντίδα από τα αγαπημένα της πρόσωπα εκείνες τις στιγμές μπορεί να λειτουργήσουν ανακουφιστικά και υποστηρικτικά.
Η υποστήριξη εκείνη τη στιγμή είναι απαραίτητη, καθώς και η ελεύθερη έκφραση των όσων νοιώθει, ακόμη τον θυμό και την απογοήτευση που της προκαλεί αυτή η εγκυμοσύνη με τις τόσο μεγάλες και ξαφνικές αλλαγές που έφερε στη ζωή της.
Το ίδιο ισχύει και για τον σύντροφό της, ο οποίος μπορεί να μη ξέρει πώς να συμπεριφερθεί, να φοβάται ή να δυσκολεύεται και ο ίδιος πρακτικά και συναισθηματικά.
Για το λόγο αυτό, η υποστήριξη είναι σημαντική και για τα δύο μέλη του ζευγαριού.
Ασπασία Παπαχίου, Ψυχολόγος – Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια
M.Sc. Κλινικής Ψυχολογίας Πανεπιστήμιο Εδιμβούργου
Υπ. Διδάκτωρ Ψυχολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης
www.apapachiou.gr/
